Anne babaların çocuklarıyla arkadaş olmasını son yıllarda çok sık duyuyoruz. Elbette bu fikri destekleyenler olduğu kadar karşı çıkanlarda var. Peki ama hangisi doğru? Arkadaş gibi anne baba olmak mı , anne baba gibi ebeveyn olmak mı? anne babalar çocuklarına ne zaman nasıl davranmalı?
Bir danışanım, “Çocukken annem ve babamla sağlıklı bir ilişkim olmadı, meşguldü her ikisi de güzel ama sanki eksik bitti kendime söz verdim, evlendiğimde çocuklarımı eksik bırakmayacağım, onlarla arkadaş gibi olacağım” demişti çocukluğum,
Kulağa hoş geliyor. çocuğa anne baba gibi davranmak yerine onunla arkadaş gibi olmak!
Bir başka danışanım ise çocukluk deneyimini şöyle anlatmıştı “Mükemmel bir anne ile büyüdüm Babam da dünyanın en beyefendi babasıydı, yorgunluğunu bahane etmezdi, işten döndüğünde ilk işi bizim yanımıza gelip günümüzü dinlemek olurdu. Biz de coşkuyla günü özetlerdik anne babamıza
O gün bugündür hep annem ve babam gibi anne baba olmayı düşündüm”
Bu da kulağa hoş geliyor değil mi?
Peki, pedagojik olarak doğru olan hangisi arkadaş gibi anne baba olmak mi, anne baba gibi anne baba olmak mı?
Bu sorunun doğru cevabı çocuğun üç farklı dönemine göre değişir
İLK 6 YAŞ DÖNEMİ
Bu dönemde çocuğun arkadaş gibi bir anne babaya ihtiyacı vardır, çocukla oynamasını öğrenmiş, ona eş duyum yaparak çocuk olabilen, çocuksu duygulara eşlik edebilen, duygusal gelişimini birlikte sürdürdüğü bir arkadaşa… Bu evre “DUYGUDA ÖZGÜRLÜK” evresidir çocuk bu dönemde anne babası ile duygularını ne denli özgürce yaşayabilirse kişiliği o denli guclu olacaktır. Bu dönem çocuğun davranışlarının sert çizgilerle sınırlandırdığını bir dönem değildir Aksine, duygusal ihtiyaçlarının vaktinde yeterince ve koşulsuzca” giderilmesi gereken eşsiz bir dönemdir En önemli özelliği çocuğun isteklerinin çoğunlukla ihtiyaçlarından kaynaklanması dir.
6-12 YAŞ DÖNEMİ
Çocuk bir önceki dönemde olduğu gibi anne babası ile arkadaş gibi olmak sürdürmek ister Çocuksu küçük dünyam içinde ihtiyaçlarının koşulsuzca giderim olmasının verdiği keyfi devam ettirme niyetindedir. Ancak 6 yaş dönemi artık.
“DAVRANIŞTA DİSİPLİN dönemidir Bu
dönemde artık çocuğun istekleri sadece
“ihtiyaçtan değil, merak ve hevesten” de kaynaklanır İşte ebeveynler bu donemde
“çocuğun isteklerinin ihtiyaçtan
kaynaklanan kısımlarına” arkadaş gibi yaklaşmalı, bu ihtiyaçları yine vaktinde yeterince ve koşulsuzca’ gidermelidir Ancak isteklerinin ihtiyaçtan değil (yaşına uygun olmayan) heveslerden kaynaklanan kısımlarına sınırlar
getirilmelidir İşte bu sınırlar sırasında ebeveyn, “kararlı ve tutarlı olmalıdır Kızgın, öfkeli, tepkisel bir yaklaşımla değil, güçlü bir duruşla “davranışta disiplin”
ilkesini yerine getirmelidir Böylece çocuğun bir yandan duygusal gelişimi desteklenmeye devam ederken, diğer yandan yaşına uygun olmayan isteklerinin sınırlandırılması için davranış eğitimi” de başlamış olmalıdır,
Birçok ebeveynin bu kritik dönemi fark etmekte zorluk çektiğini görüyoruz çok sayıda anne baba, çocuğun yaşına uygun olmayan isteklerini (çocukla kurduğu arkadaşlığın bozulacağı kaygısıyla) yerine getirmeye devam ediyor Bu tutum nedeniyle çoğu kez birçok ailede çocuğun adım adım hakimiyet kurduğunu (anne baba, arkadaş gibi olmaya devam ederken) kendisinin de anne baba gücüne eriştiğini görüyoruz Böylesi ailelerde çocuklar genellikle sınır konulamaz bir genişliğe eriştiği için bir süre sonra davranışta disiplini oluşturmak neredeyse imkânsızlaşır Eğer doğru müdahalelerle önlem alınmayacak olursa çocuk, arkadaş gibi olan anne babadan elde ettiği imkanları kaybetmek istemediği için anne babası ile çatışmayı göze alır Örneğin, 10 yaşında bir çocuğun telefon ihtiyacı yoktur Çocuğun yalvar yakar istediği telefonu anne baba “kıyamaz” ve alırsa 14 yaşına girdiğinde elindeki bu telefonu almaya anne babanın gücü yetmeyebilir Çocukla arkadaşlığın bozulmaması için alınan telefon, bir sure sonra evde krizlerin neden olabilir.
12 YAŞ VE SONRASI
Artık çocuğun arkadaş olan anne babadan daha çok ebeveyn olan anne babaya ihtiyaç vardır Zira artık çocuğun bu yaşa kadar yeterince arkadaş olmuştur okul arkadaşları, mahalle arkadaşla, akrabalar varken anne babası ile arkadaşlık kurmasına ihtiyacı yoktur Kendi akranlarıyla konuştukları konular kullandıkları diller Özelleşmeye, yetişkinlerin erişemeyeceği bir yapıya dönüşür. Bu dönemde çocukla arkadaş gibi olmak çocuğa keyif vermez engeller çocuğun ihtiyacı olan şey bu dönemden itibaren artık arkadaş gibi her şeyi bilmeye, öğrenmeye ve yapılan şeyleri kendisi de yapmaya çalışan bir anne baba değil, kendi özeline saygı gösteren, belli sınırlar içinde yakınlık ilişkisini sağlayınca sürdürülen güvenli bir liman olan anne baba gibi anne baba dır.